A primeira vez que ouvín falar do campo de concentración de Castropol foi durante unha investigación. Daquela e sen saber moi ben o porqué, decidín buscar á bisavoa da miña clienta nunha lista de vítimas da represión franquista na provincia de Lugo, entre os anos 1936-1940. Esta listaxe, elaborada pola investigadora e historiadora María Jesús Souto Blanco, é unha excelente fonte de información para xenealoxistas. Así que tentei coa inicial do seu apelido e de súpeto, voilà… A nosa muller estivera presa no cárcere de Lugo, entre xaneiro e abril de 1940, para logo ser conducida ó campo de concentración de Figueras-Castropol. Tiña corenta anos e era nai solteira, de catro. O seu delito: auxiliar a fuxidos.
“Cantos campos de concentración franquista se crearon no noso país durante a guerra e a ditadura? Esta era unha das principais preguntas, que quería responder, cando comecei esta investigación. Tres anos despois a miña conclusión non pode ser máis clara: só houbo un e chámabase España. A nación enteira, a medida que foi sendo conquistado o seu territorio polas tropas rebeldes, convertiuse nun campo concentracionario xigante”
Carlos Hernández de Miguel
“Los campos de concentración de Franco”
Ese mesmo delito é o que levou a centos de mulleres e incluso nenos de Asturias, Galicia e León a este campo, ubicado no extremo noroccidental de Asturias, ben preto da praia de Arnao. A partir de 1939, deixou de ser un campo de prisioneiros de guerra para mudar nun de “presos gubernativos”, no que se aloxaron principalmente familiares e persoas, que colaboraban co maquis. E cando digo aloxaron, son consciente de que non estou a utilizar a verba axeitada. Tratábase dunha reclusión forzosa, en condicións infrahumanas. Alí penou a nosa muller, durante un tempo, no sei canto, xa que non tiven acceso a máis información. A súa rutina diaria transcurriría entre izadas de bandeira, “Caras al sol”, comidas escasas , frío e chuva. A esto habería que sumar, o traballo forzoso de apañar pedras na ría e cargalas en cestos, para construír unha estrada cercana.
Hoxe en día, non é doado ubicar o lugar, onde se levantaron eses tres barracóns. Na web oficial de turismo de Asturias non hai espazo, para a memoria… Sería bonito que os turistas que visitan lugares da Mariña Lucense, como O Fuciño do Porco , no Vicedo, As Catedrais ou o parque etnográfico do Cargadoiro en Ribadeo, cruzasen a ría, para coñecer a historia daqueles homes, mulleres e nenos, que malviviron alí, a escasos metros da praia de Arnao.
Non é necesario, que se adentren na zoa recreativa, onde se alza un monolito de pedra, cheo de pintadas, nin que observen o campo de tiro veciño, onde tamén estivo ubicado, parte do recinto. Todo o que alí topen, será decepcionante. No seu lugar, recomendo un paseo á beiriña do mar, no que abran o seu corazón, a esa parte da memoria colectiva que nos teñen roubado.
PREMIOS SON MULLER. UN MOMENTO INOLVIDABLE
04.01.2020 at 14:37[…] en mis investigaciones. No os podéis hacer una idea, de su bravura y valentía. Y por último, a las mujeres que penaron por sus ideas en O Vello Cárcere de Lugo. De alguna manera podía sentir, que estaban allí, mirando a […]