Conta a historia, que cando as tropas napoleónicas retiráronse definitivamente de Galicia, en xuño de 1809, prenderon lume e arrasaron moitos dos lugares, polos que pasaban. Era unha retirada, adobiada de vinganza e rabia, polas baixas sufridas a mans das partidas guerrilleiras, organizadas a modo de resistencia, para loitar contra o invasor. Un dos lugares que foi albo da ira dos franceses, foi Castro Caldelas, o pobo natal da miña nai.

Por qué falo disto? Pois, porque para miña sorpresa, nunha desas noites, nas que a miña nai contaba contos de cando era nena, fun quen de corroborar algo do que xa tiña ouvido falar, moitas veces. E ese algo, era que a pegada da invasión napoleónica en Galicia, tiña nome de can.

“Cando Ney e Soult se retiren por completo de Galicia, en xuño de 1809, os gallegos prácticamente esquécense da guerra…

 

Todo o que quedou daquel sorprendente episodio, que precedeu a Bailén y Borodino, foi un curioso atavismo: Nei e Sul (Ney e Soult), seguen a ser dous dos nomes de can, máis correntes no campo galego”

Miguel Anxo Murado. “Otra idea de Galicia”. Ed. Debate. 2008

Nei era o nome do can, que todos os días axexaba á miña nai , para lle arrebatar a merenda, que atesouraba nas súas mans. O can era de dimensións colosais e seguro que tan fero, coma o mariscal francés. Podo visualizar claramente, á miña nai saíndo á rúa, en actitude de rendición e tremelicando a merenda, a modo de bandeira da paz. Nada que ver coa bravura das súas paisanas de Larouco, que cento cincuenta anos atrás, combateran,  sen dubidar, ao inimigo.

É evidente, que o trauma da visita napoleónica, quedou gravado no imaxinario colectivo.  E que o dono do can cría que Nei, era un nome intimidatorio dabondo, como para que ninguén se achegase a él. Da mesma maneira, na que os nomes das persoas teñen mudado co tempo, tamén mudaron os dos cans. Despois, virían os Trosquis, Tarzáns, Truenos, Rintintíns, Ringos, Rons, Moros, Adolfos, Gaias e Taos. Descoñezo se hai unha estatística de nomes de cans, na que poder consultar, cantos Neis e Sules, existen.  Sexa como for, houbo un can que aterrorizaba á miña nai, cando ela era cativa e o seu nome era Nei.

Que sabes da invasión napoleónica? Como foi vivida pola túa familia? Que contos che contaron? Sabes dalgún can, con nome de mariscal francés?